Кузьмин Макар Иванович
- Макар Хара

бэйиэт, тылбаасчыт, Кыһыл Сулус уордьан кавалера

Макар Хара Таатта улууһун Уолбатыгар 1915 с. муус устар 26 күнүгэр төрөөбүтэ. Уолба сэттэ кылаастаах оскуолатын кэнниттэн Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникумугар, онтон «Правда» аатынан Москваатааҕы Коммунистическай институт журналистикаҕа салаатыгар үөрэммитэ.

Поэт хоһоонноро 1933 сылтан республика бэчээтигэр биллэн барбыта. «Сүүрээн» диэн бастакы хоһооннорун хомуурунньуга 1937 с. бэчээттэммитэ.

Кини 1941 сыл атырдьах ыйын 16 күнүгэр эрдэттэн бэлэмнээх политүлэһиттэр ахсааннарыгар саппааска сылдьар буолан, Макар Хара - саллаат, офицер, поэт өлөр-тиллэр икки хапсыһыыларга эрдээхтик охсуспута.

Саргылаана : ырыа-хоһоон / Хара ; [аан тыл автора А. Бэрияк]. - Якутскай : САССР госуд. изд-вота, 1943. — 56 с.

Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриитин күүрээннээх күннэригэр суруйбут хоһоонноро түмүллэн бэчээттэммитэ. Макар Хара хоһоонноро кырдьыктаах дьыала иһин саха народун өрө күүрдэр, охсуһууга кы- наттыыр, кыайыыга ыҥырар.

Аннотация Закрыть

Макар Хара Хоһооннор / Хара. - Якутскай : Саха АССР Госиздата, 1948. — 47 с.

Бу тэттик хомуурунньукка Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии толоонугар эрдээхтик охсуспут бэйиэт хоһоонноро түмүллэн киирдилэр. Макар Хара хоһоонноро кырдьыктаах дьыала иһин саха народун өрө күүрдэр, охсуһууга кы- наттыыр, кыайыыга ыҥырар. 

Аннотация Закрыть

Бу хомуурунньукка Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии толоонугар эрдээхтик охсуспут бэйиэт хоһоонноро түмүллэн киирдилэр. Макар Хара хоһоонноро кырдьыктаах дьыала иһин саха народун өрө күүрдэр, охсуһууга кы- наттыыр, кыайыыга ыҥырар. 

Аннотация Закрыть

Сэрииттэн ыыппыт хоһооннорун түмэн 1943 с. «Саргылана» диэн ааттаах ырыа-хоһоон кинигэтэ тахсыбыта. Сэриигэ сылдьан буорах сыттаах 90-ча хоһоону суруйбута. Сахалартан саамай элбэх ырыаны суруйбут поэтынан Макар Хара буолар. Кини окуопа5а сытан бэрт элбэх ырыа буолбут хоһооннору айбыта. Бу бэйэтэ-хорсун быһыы буолар.

Бу хомуурунньукка Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии толоонугар эрдээхтик охсуспут бэйиэт хоһоонноро түмүллэн киирдилэр. Макар Хара хоһоонноро кырдьыктаах дьыала иһин саха народун өрө күүрдэр, охсуһууга кы- наттыыр, кыайыыга ыҥырар. 

Аннотация Закрыть

Макар Хара Сэрии уораана : [хоһооннор] / Макар Хара. - Якутскай : Саха сиринээҕи кинигэ изд-вота, 1970. — 79 с.

Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриитин күүрээннээх күннэригэр суруйбут хоһоонноро түмүллэн бэчээттэммитэ. Макар Хара хоһоонноро кырдьыктаах дьыала иһин саха народун өрө күүрдэр, охсуһууга кы- наттыыр, кыайыыга ыҥырар.

Аннотация Закрыть

Күнү көрсө. - Якутскай : Саха сиринээҕи кинигэ издательствота, 1973. — 40 с.

Бу кинигэҕэ буойун суруйааччы Макар Хара саха норуотун дьоллоох олоҕун туһунан чаҕылхайдык ойуулуур.

Аннотация Закрыть

Макар Хара «Кыым» хаһыат үлэһитэ

«Кыым» хаһыат үлэһиттэрэ - сэрии кыттыылаахтара

Сааскылыы сайаҕас ырыалаах : Хоһооннор / Художник А. Л. Габышева. - Якутскай : Кинигэ изд-вота, 1979. — 104 с.

Буойун бэйиэт саҥа хомуурунньугар төрөөбүт дойдутун айылҕата кэрэтин, кини үлэһит туруу дьоннорун туһунан хоһооннор киирдилэр.

Аннотация Закрыть

Макар Хара сэрии уонна сэрии кэннинээҕи сылларга суруйбут фронтовик хоһоонноро уонна поэмалара киирдилэр. Бу хоһооннортон үгүстэрэ ырыа буолан ыланыллар.

Аннотация Закрыть

Ыҥырыыга саха уола : [хоһооннор] / Макар Хара ; [хомуйан оҥордулар: С. И. Тарасов, С. Н. Горохов]. - Дьокуускай : Бичик, 2005. — 95 с.

Макар Хара сэрии уонна сэрии кэннинээҕи сылларга суруйбут фронтовик хоһоонноро уонна поэмалара киирдилэр. Бу хоһооннортон үгүстэрэ ырыа буолан ыланыллар.

Аннотация Закрыть

Кини 1941 сыл атырдьах ыйын 16 күнүгэр эрдэттэн бэлэмнээх политүлэһиттэр ахсааннарыгарсаппааска сылдьарбуолан Макар Хара - саллаат, офицер, поэт өлөр-тиллэр икки хапсыһыыларга эрдээхтик охсуспута.

Не померкнут эти дни... : (сборник стихотворений) / Макар Кузьмин-Макар Хара ; перевод с якутского С. Феоктистова-Сэргэх Сэмэй. - Якутск : Сахапечать, 2018. — 96 с.

Макар Хара — лирик и романтик, поэт эпический, поэт-философ. Главное в его творчестве — Человек. Трудно однозначно определить меру любви поэта к человеку. Его любовь искренняя, особая и мудрая.

Аннотация Закрыть

Кинигэҕэ фронтовик-поэт талыллыбыт уус-уран айымньылара, тылбаастара, ону тэҥэ кини туһунан кыыһын, билэр дьонун, доҕотторун, бииргэ алтыспыт үөлээннээхтэрин ахтыылара, хаһыаттарга, сурунаалларга бэчээттэммит ыстатыйалар сүүмэрдэнэн киирдилэр

Аннотация Закрыть

Винокуров Егор Гаврильевич. Макар Хара — улуу кыайыы ырыаһыта / Егор Винокуров. — Дьокуускай : Бичик, 2015.

Кузьмин Макар Иванович — Макар Хара айар үлэтин уонна олоҕун туһунан түмүллэн киирдэ. 

Аннотация Закрыть

"Ким эмэ саныа дуо?...". Буойун-поэт Макар Иванович Кузьмин-Макар Хара : литература испииһэгэ. [хомуйан онордо Е. Н. Кычкина]. - Дьокуускай : СР НБ, 2015. — 11 с.

Библиографический список посвящен творчеству якутского поэта М. И. Кузьмина-Макар Хара

Аннотация Закрыть

Макар Хара барыта 12 кинигэлээх: «Саргылаана» (1943с.), «Хоһооннор» (1948с.), «Биһиги-Россия дьонобут», «Балыксыт отуутугар» (1938с.), «Сэрии уораана» (1970с.), «Күнү көрсө» (1973с.), «Бүгүн да саллааппын» (1975с.), «Сааскылыы сайаҕас ырыалаах» (1979с.), «Мин саастыы көлүөнэм» (1986с.), «Ыҥырыыга саха уола» (2005с.), «Талыллыбыт айымньылар» (2016с.). Поэт хас да хоһооно сэрии кэмигэр, ол да кэнниттэн ырыа буолан көппүттэрэ. Ол курдук, «Чуумпуга», «Кыталык”, «Ыһыах», «Сардаҥалаах аартыгынан», «Айхаллан, бухатыыр норуот», «Хотойдоргун ини хоһуйан», «Үбүлүөй ырыата» диэн ырыаларын дьон-сэргэ билиҥҥэ диэри уостан түһэрбэккэ сөбүлээн ыллыыр. Кини тылларыгар композитордар М. Жирков, Г. Григорян, З. Винокуров, мелодистар Х. Максимов, А. Егорова, М. Данилова, Д. Данилов, Н. Бойлохов, Л. Турнин уо.д.а. матыып айбыттара. Сэрииттэн ыыппыт хоһоонноро тэбис-тэҥ бэчээтинэй буукубанан суруллубуттар. Хоһоонноро рифмалаах буоланнар, дорҕоонноохтук аахтахха, тыллара бэйэ-бэйэлэриттэн сааһыланан тахсан, тэҥ олук тэтиминэн дьүрүһүтэн, ырыа курдук кутуллан иһэр уратылаахтар.

Макар Хара Улуу Кыайыы ырыаһытын быһыытынан саха литературатыгар умнуллубат үтүөлээх. Поэт бэйэтин ууну-уоту ортотунан ааспыт охсуһулаах олоҕун маннык бэргэнник этэр:

Ардыгар бөрүөлээх,
Ардыгар ыстыыктаах
Ол күнтэн Эйигин кытары
Мин ырыа доҕордоох,
Мин тойук аргыстаах
Ааспытым күүрээннээх сыллары.

Макар Хара хоһоонноро – Ийэ дойду дьылҕатын бэйэтин дьылҕатыгар үллэстибит киһи айымньылара. Ол иһин кини лириката – киэҥ, дириҥ, муударай.

КРАЕВЕДЧЕСКАЯ БИБЛИОТЕКА ИМ. В.Г. БЕЛИНСКОГО

677009, г. Якутск, ул. Ф. Попова, д. 18
+7 (4112) 21‒48‒20
belinka@cbsykt.ru

Подписывайтесь на нас, следите за самыми актуальными новостями

Будьте с нами в своей любимой социальной сети!

  • Использованы материалы из электронной библиотеки  ЦБС Якутск, книги Краеведческой библиотеки им. В. Г. Белинского.
  • Выставку подготовила:
  • Ефремова Нюргуяна Иннокентьевна
  • главный библиотекарь