Нам — Саха сирин улууһа. Улуус Өлүөнэ өрүс ортотун диэккиннэн икки өттүнэн тайаан сытар. Улууска икки Эркээйи Сир баар: «Белоозерскай» уонна «Харбаайы». «Белоозерскай» төрүттэммит сыла 1974, иэнэ 636 кв. км. «Харбаайы» төрүттэммит сыла 1996, иэнэ 326 кв. км. Улууска «Кэҥкэмэ» диэн оҕо экологическай парката баар.
Филолог Ньургун Михайлович Иванов быһаарыытынан, Нам диэн аат монгол тылыттан төрүттээх, «намыһах, намтал; чуумпу, холку, намыын» диэн суолталаах. Багдарыын Сүлбэ онтон сиэттэрэн, «Нам оҕонньору дьоно холкутун, намыынын бэлиэтээн, хайҕаан, итинник ааттаабыт буолуохтарын сөп» диэбитэ.
Хас да сыллааҕыта убайым Намтан биһиэхэ экстрасенс дьахтары таһаара сылдьыбыта. Ол дьахтар икки дьүөгэтин батыһыннара сылдьара. Айаннаан иһэн ханна эрэ тохтообуттар, арай, салҕыы айаннаабыттарыгар массыыналара нэһиилэ кыанар буолбут. Радиаторын уута эҥин оргуйан, убайым эрэй бөҕөтүн көрбүт этэ. Арай, иһиттэҕинэ, дьахталлара: “Дьэ, ити олоруста, ханна түһэр”, — диэн кэпсэтэллэр үһү. Оннук айаннаан иһэн, Кэҥкэмэ үрэххэ тохтообуттар. Убайым, ньиэрбинэйдээн, таһырдьа тахсан табахтыы турдаҕына, дьахталлара тугу эрэ быһаарсан баран: “Чэ, түргэнник массыынаҕа олоруҥ, бардыбыт!” — дэспиттэр. Оннук хоҥностон иһэн, убайым массыынатын сиэркилэтинэн кэннин көрбүтэ — уп-улахан, хап-хара киһи суол кытыытыгар туран хаалбыт үһү, ол кэнниттэн, хата, түргэн баҕайытык айаннаан кэлбиттэр.
Төрүт матырыйаал: Борук-сорук : түбэлтэтэ кэпсэтиэх : [«Куо» сурунаалтан хомуурунньук / бэлэмнээтэ Елена Кузнецова ; Алдан Лукачевскай ойуулара]. — Дьокуускай : Удьуор, 2013. С.7.
Бу түбэлтэ мин оскуолаҕа үөрэнэ сырыттахпына буолбута, 3-с дуу, 5-с дуу кылааска этэ. Куорат оҕото каникул аайы Нам улууһугар эбээбэр тахсарым. Кыһын этэ. Сарсыарда, хойутаан уһуктубутум, дьиэбэр ким да суох. Оччолорго телевизорга икки эрэ ханаал баара, олор даҕаны профилактикаҕа, барбыттар. Дьонум бары үлэлэригэр. Чэйдээн баран, саала хоско уу-чуумпуга дэйбэҥниир кириэһилэҕэ кинигэ ааҕа олордум. Арай доҕоор, куухунаҕа ким эрэ ынырык улаханнык ЫТЫРДАН СААЙДА! Сүрэҕим айахпынан тахса сыста. Ытырдыыта, санаабар, дьиэни доргуппут курдук буолла, куухуна уонна ол аттыгар баар хос истиэнэтиттэн испиэскэ бөҕөтө сууллан түһэрэ иһилиннэ. Кутгалбыттан ытаатым, хараҕым уута эрэ сүүрэр, олох тыаһаабаппын. Аны, дьиэттэн куотуохпун, ааным куухунанан эрэ баар, дьэ кугтал. Балай да буолан баран, көрөргө быһаарынным. Ыскаап кэннигэр дуу, анараа хоско дуу туох эрэ тыаһыыр, хачыгырыыр. Испэр “кутуйах-кутуйах хачыгырыыр” диэн тыаһа- ууһа суох көрө бардым. Өҥөйөн көрбүтүм, куухунаҕа ким да суох. Эмискэ телефон тыаһаан тоҕо барда, эмиэ сүрэҕим хайда сыста, эдьиийим эрийэр эбит. Сибигинэйэ-сибигинэйэ, ытыы-ытыы кэпсээтим, “кэтэс, сотору эбээҥ кэлиэ” диэтэ. Дьээ, оннук турдахпына, эбээм киирэн кэллэ. Кэпсээтим, туох да диэбэтэ, мээнэ сапсыйан кэбистэ. Ол куухуна аттыгар урут эһээм хоһо баар этэ, хайдах эрэ хос, киһи этэ тардар. Баҕар, кини кэлэн барбыта буолуо.
Төрүт матырыйаал: Борук-сорук : түбэлтэтэ кэпсэтиэх : [«Куо» сурунаалтан хомуурунньук / бэлэмнээтэ Елена Кузнецова ; Алдан Лукачевскай ойуулара]. — Дьокуускай : Удьуор, 2013. С.58.
Атын улуустар кутталлаах кэпсээннэрин
Борук-сорук : түбэлтэтэ кэпсэтиэх : «Куо» сурунаалтан хомуурунньук / бэлэмнээтэ Елена Кузнецова. — Дьокуускай : Удьуор, 2013. — 160 с.
- Выставку подготовила: Федорова И.Г,
- главный библиотекарь