Сэмэн Тумат (Семен Андреевич Попов) – саха норуодунай суруйааччыта, литературнай кириитик, публицист, суруналыыс, тылбаасчыт, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Булуҥ уонна Чурапчы улуустарын бочуоттаах гражданина, , П. А. Ойуунускай аатынан судаарыстыбаннай, СӨ Ил Түмэнин А. П. Илларионов аатынан, СӨ Н. Е. Мординов-Амма Аччыгыйа аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэлэрин лауреата.

Булуҥ оройуонун Тумат нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Чурапчы орто оскуолатын (1965), ЯГУ филологическай факультетын (1973) бүтэрбитэ. П.А. Ойуунускай аатынан Литературнай түмэлгэ, «Эдэр коммунист» хаһыат корреспонденынан, Чурапчы улууһун «Саҥа олох» хаһыатыгар, «Маарыкчаан» телерадиостудия кылаабынай эрэдээктэринэн, «Чолбон» сурунаал публицистикатын салаатыгар эрэдээктэринэн (1996-2014) үлэлээбитэ.
Литератураҕа бэйиэт быһыытынан киирбитэ. Маҥнайгы хоһоонноро «Эдэр коммунист» хаһыакка бэчээттэммиттэрэ (1965). «Сылгы кистиир сыһыытыгар» («В долине, где пасутся табуны») диэн бастакы очеркаларын хомуурунньуга 1981 с. тахсыбыта. «Муора арыытыгар олох» («Жизнь на острове среди моря», 1986), «Туундара оhоҕо» («Печка тундры», 1989), «Улуу кыыл тыына» («Дыхание великого зверя, 1992) уонна да атын сэһэннэр хомуурунньуктарын уонна оҕолорго анаан хас да кинигэлэри суруйбута.

Литератураны ырытааччынан киэҥник биллэр. Г.И.Макаров-Дьуон Дьаҥылы, П. А. Ойуунускай,  Е.П. Шестаков -Эрчимэн, В.С. Яковлев -Далан, А.С.Бродников, лингвист С. А. Новгородов тустарынан, А.С. Пушкин төрөөбүтэ 200 сааһыгар анаан «А. С. Пушкин и Якутия” диэн кинигэлэри таһаарбыта. Урукку көлүөнэ суруйааччылар В.М.Новиков-Күннүк Уурастыырап, В.С. Яковлев-Далан, В.В. Яковлев, С.И.Тарасов, К.Н. Дьячковский-Туйаарыскай ааттарын үйэтитэр туһугар үгүс үлэлэри суруйар.
Омар Хайям рубаайыларын (2009), Конфуций «Луньюй: беседы и суждения» (2012), татаар суруйааччыларын айымньыларын уо.д.а. сахалыы саҥардыбыта.
Кини 50-ча уус-уран айымньыны, 80-ча публицистическай уонна саха суруйааччыларын айымньыларын түмпүт хомуурунньуктарын суруйан күн сирин көрдөрбүтэ. Билигин өрүүтүн курдук суруйартан илиитин араарбат, үгүс үлэлэри суруйан уонна  хомуйан кинигэ таһаартарарга бэлэмниир.

«Уус-уран айымньыны суруйуу, суоллааҕы бэлиэтээһиннэр, тылбаастар, общественнай-публицистическай ыстатыйалар, көрдөөһүннэр, чинчийиилэр, араас хайысхалаах түмүүлэри оҥоруу, айаннааһыннар, ааҕааччылардыын көрсүһүүлэр, кинигэлэри оҥоруу – мин олоҕум арахсыспат аргыстарынан буоллулар…»

 Сэмэн Тумат